«بیگ بن» یکی از نمادهای دیدنی و مشهور لندن در جهان است. تعجب کردید؟ موضوع مطلب در مورد برج ساعت لندن بود ولی الان صحبت از بیگ بن شد! بیگ بن نام دیگر برج ساعت لندن است. این برج در طول عمر چندین ساله خود نام‌های زیادی به خود گرفته است. از سال ۲۰۱۲ به احترام ملکه الیزابت دوم نام برج به برج الیزابت تغییر کرد ولی برای گردشگران هنوز همان برج ساعت لندن و برای افراد محلی بیگ بن است.

برج ساعت لندن در بازمانده‌های سوخته کاخ وست مینستر ساخته شد و تبدیل به یکی از جاذبه‌های گردشگری لندن شد. برج ساعت لندن هم داستانی در درون خود دارد که دانستن آن خالی از لطف نیست.

تولد برج ساعت لندن

کاخ وست مینستر در شب ۱۶ اکتبر ۱۸۳۴ در آتش سوخت. فقط بخش‌هایی از آن از این آتش‌سوزی جان سالم به‌در برد. مسابقه‌ای برای طراحی ساختمان جدید پارلمان برگزار شد و معمار مشهور چارلز بری برنده این رقابت شد. در طرح‌های اصلی چارلز بری ساعت وجود نداشت تا این که پارلمان درخواست کرد تا به برج این مجموعه، ساعت اضافه شود. چالرز بری به کمک دستیار خود آگوستوس ولببی پوین، برج ساعت لندن را به طراحی خود اضافه کرد.

برج ساعت لندن در سال ۱۸۵۶ با ۹۶ متر طول و ۱۱ طبقه به مجموعه ساختمانی پارمان اضافه شد. برای ساخت آن به ۸۵۰ مترمکعب سنگ و ۲۶۰۰ مترمکعب آجر نیاز بود که این مصالح ساختمانی از آنستون در یورکشایر، کائن در فرانسه به لندن آورده شد. پایه‌های آن در عمق سه متری قرار داده شده‌اند. ولی با گذشت این سال‌ها این برج با زاویه ۰۴/۰ درجه به سمت شمال غربی خمیدگی دارد.

برج ساعت لندن تا امروز سلطنت ۶ پادشاه انگلستان را به خود دیده است. در ۱۰ می ‌‌۱۹۴۱ هواپیمایی آلمانی بمبی را بالای برج ساعت لندن انداخت که فقط به بخش‌هایی از برج آسیب رساند و خوش‌بختانه برج سالم ماند.

این برج آنقدر مشهور است که تبدیل به یکی از ستاره‌های سینما در فیلم‌های انگلستان شده است و در فیلم‌های مشهوری مثل گمشده، دکتر هو، مری پاپینز و … حضوری پررنگ داشته است.

طراح ساعت برج ساعت لندن چه کسی بود؟

چارلز بری (طراح برج ساعت لندن) از بنیامین لوس وولیمی، ساعت‌ساز ملکه، خواست تا ساعتی برای برج طراحی کند. اما با انتشار این خبر، یک رقیب برای او پیدا شد. ساعت‌ساز دیگری به نام ادوارد دنت، از سر جورج ایری درخواست کرد تا او را به جای وولیمی به چارز بری برای ساخت ساعت معرفی کند. جورج ایری همانطور که دنت درخواست کرد او را معرفی کرد و طبق نظر کمیته ساخت برج، قرار شد دنت طراحی ساعت برج را بر عهده بگیرد.

از الزاماتی که برای ساخت ساعت در نظر گرفته شده بود این بود که ساعت به هیچ وجه نباید حتی یک ثانیه عقب بیافتند و حتما باید چهار وجه داشته باشد تا از هر نقطه بتوان آن را دید. با وجود این الزمات ساخت برج ساعت تقریبا غیرممکن به نظر می‌رسید.

ادموند بکت دنیسون یک وکیل بود که ساخت ساعت به نوعی برایش سرگرمی محسوب می‌شد. او فکر کرد که شاید بتواند این ساعت را طراحی کند. به همین دلیل دنیسون و دنت با همکاری هم شروع به ساخت این ساعت کردند. آنها دو شبانه‌روزی روی ساخت ساعتی کار کردند که از دید دیگران ساخت آن غیرممکن بود اما موفق شدند و ساعت برج ساعت لندن ساخته شد.

ساعتی که توسط آن‌ها طراحی و سپس ساخته شد دارای صفحاتی با قطر ۷ متر است که عقربه کوچکی با طول ۸/۲ متر و عقربه بزرگی با طول ۳/۴ متر داد. در طراحی شماره‌های هر صفحه ساعت از حدود ۳۱۲ شیشه عقیق استفاده شده است که توسط ۲۸ لامپ روشن می‌شوند.

در زمان ساخت برج ساعت لندن در ۱۸۵۴، این ساعت بزرگ‌ترین ساعت جهان بود و هنوز هم یکی از بزرگ‌ترین ساعت‌های مکانیکی در جهان است. چرخ دنده‌ها و عقربه‌های آن هم بسیار بزرگ هستند. ساعتی با چنین اندازه‌ای باید به گونه‌ای طراحی می‌شد که با وجود وزن زیاد دقیق کار کند و با قرار گرفتن در ارتفاع ۹۷ متری بالای برج ساعت لندن، با وجود وزش بادهای بسیار قوی، کار کنند.

حتی این امکان وجود داشت که با برف و یخ پوشیده شود یا پرندگان در عقربه‌های آن گیر کنند. (در سال ۱۹۶۲ بارش برف شدید و یخ‌بندان باعث شد تا عقربه‌های ساعت سنگین شوند و ساعت برج ساعت لندن در کریمس ده دقیقه تاخیر داشته باشد). بنابراین می‌بایست به گونه‌ای طراحی می‌شد که دقت زمانی خود را از دست ندهد و نبوغ دنیسون این مشکل را حل کرد.

در طراحی این ساعت از سه بخش حرکتی مجزا استفاده شد. بخشی که موتور اصلی عقربه‌ها را به حرکت در می‌آورد. بخشی برای به حرکت درآوردن زنگ‌هایی که هر ۱۵ دقیقه یک بار به صدا می‌آید و مهم‌ترین بخش آن، موتوری که سبب نواختن زنگ اصلی ساعت می‌شود. این ساعت با طراحی دقیق تا امروز مشغول به کار است.

بزرگترین تغییری که در ساعت برج ساعت لندن در طول این سال‌ها به‌وجود آمده است تغییر رنگ آن بود. ساعت و جزییات ساعت به رنگ آبی طراحی شده بودند اما دود و آلودگی هوای لندن به تدریج آن سیاه کرد. به همین دلیل در سال ۱۹۸۰ تصمیم بر آن شد که اجزا ساعت را به رنگ سیاه تغییر دهند.

بیگ بن چگونه به برج ساعت اضافه شد؟

زنگ‌های برج ساعت در طول مراحل ساخت آن به لندن آورده شدند. این زنگ‌ها آنقدر بزرگ بود که برای آوردن آن لازم شد تا از کشتی استفاده کنند. در ابتدا به این زنگ ویکتوریا می‌گفتند اما بعدها لندنی‌ها نام بیگ بن روی آن گذاشتند. اعتقاد بر این است که بیگ بن از نام سر بنیامین هال که نام او بر روی زنگ نوشته شده است گرفته شده است. اما از طرفی بعضی علت نام‌گذاری بیگ بن را بن کانت قهرمان بوکسور سنگین وزن می‌دانند.

زنگ ۱۳ تنی برج ساعت لندن مشهور به بیگ بن اولین بار در سال ۱۸۵۶ به لندن آورده شد. این زنگ طی مراسم خاصی به برج منتقل شد. ابتدا با کشتی وارد لندن و سپس با یک کالسکه که توسط ۱۶ اسب سفید کشیده می‌شد به محوطه برج آورده شد. زمان که به برج رسید هنوز کار ساخت برج ساعت لندن به اتمام نرسیده بود به همین دلیل بیگ بن را در محوطه برج آویزان کردند و متاسفانه قبل از نصب، زنگ شکست. زنگ دوم که کمی سبک‌تر بود در اکتبر ۱۸۵۸ به لندن آورده شد و نصب شد.

ساعت برج از ۳۱ می‌۱۸۵۹ شروع به کار کرد. دو ماه بعد از آغاز به کار ساعت، زنگ ساعت ترک برداشت و بیگ بن برای چهار سال در سکوت فرو رفت. بعلت بزرگی زنگ، امکان جدا کردن آن از ساعت وجود نداشت ولی این مشکل توسط سرجرج ایری حل شد. آنها به جای عوض کردن زنگ جای پاندون آن را عوض کردند. پاندون زنگ برج ساعت لندن از بیرون به آن ضربه می‌زد و در قسمتی که به زنگ ضربه زده بود ترک برداشته بود. آنها پاندون سبک‌تری را در بخش دیگری از زنگ قرار دادند و این‌گونه مشکل را برطرف کردند. به‌طوری‌که این زنگ تا امروز بدون مشکلی کار می‌کند.

علاوه بر بیگ بن ۴ زنگ دیگر در برج ساعت لندن وجود دارند که هر ربع ساعت یک به صدا در می‌آیند.

شبکه بی بی سی در کریسمس سال ۱۹۲۳ برای اولین بار صدای زنگ برج ساعت لندن را برای کل انگستان پخش کرد. هم‌چنین در سال ۱۹۳۲ صدای زنگ برج ساعت لندن در سرویس‌های جهانی به صورت زنده پخش شد.

از نکات جالب زنگ برج ساعت لندن این است که در این برج می‌توانید اختلاف بین سرعت نور و صدا را به آسانی متوجه شوید. اگر کنار پایه برج ساعت لندن بایستید و به زنگ نگاه کنید صدای زنگ را حدود یک ششم ثانیه دیرتر از ضرب پاندول زنگ خواهید شنید. و اگر در همین زمان کسی صدای زنگ را از رادیو به طور زنده گوش کند، صدای آن را زودتر از شما خواهد شنید.

چرا این روزها بیگ بن در سکوت فرو رفته است؟

از سال ۲۰۱۷ به‌منظور انجام تعمیرات و نوسازی برای مدت زمان مشخصی ساعت برج ساعت لندن از کار انداخته شد و فقط برای کریسمس و روزهای یادبود زنگ آن به صدا در می‌آید. این خاموشی تا سال ۲۰۲۱ ادامه خواهد داشت که علت آن امنیت کارگران مشغول به کار در بازسازی برج ساعت لندن است. صدای زنگ بیگ بن در فاصله نزدیک می‌توانند صدمات شنیداری جدی را وارد کنند.

چرا برج ساعت لندن در حال بازسازی است؟

برج ساعت لندن در حال بازسازی است زیرا بیش از ۳۰ سال از آخرین تعمیر و نگهداری گسترده که در این برج انجام شده، گذشته است. مشکلاتی مانند ترک خوردگی‌های کوچک، فرسایش و زنگ‌زدگی فلز‌ها باید هر چه زودتر برطرف می‌شدند تا مشکلات بزرگتری بوجود نیاید.

با وجود کارهای نوسازی، برج ساعت لندن هنوز هم بازدیدکنندگان زیادی دارد. نمای برج و ساعت آن زیر داربست‌ها پنهان شده ولی در کنار برج ساعت لندن جاذبه‌های دیگری مثل میدان پارلمان و البته کاخ وست مینستر وجود دارند که ورود به آن رایگان است.